Бизнес удирдлагын ухаанд компанийн гурван үндсэн баялаг болох хүн, юмс, мөнгөний дотроос хүнтэй холбоотой хэсгийг нь хүний нөөцийн менежмент авч үзнэ. Карл Марксын "Капитал"-д дурьдсанаар "хөрөнгөтний нийгэмд хүн буюу ажиллах хүч нь бараа, үйлчилгээний нэгэн адилаар худалдаалагддаг". Гэвч ажиллах хүчийг худалдаж авсан тал нь ажиллах хүч болж буй хүний хүсэл зоригоос гадуур түүнийгээ зарцуулах боломжгүй байдгаараа ердийн бараа, үйлчилгээнээс ялгаатай юм. Иймээс компанийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулахын тулд хүний нөөцийн менежмент зайлшгүй шаардлагатай болно.
Хүний нөөцийн тухай илүү дэлгэрэнгүй мэдээ мэдээлэл, гарын авлага байна уу?
Юу гэхээсээ илүү хэн бэ гэдгээс эхэлбэл өнөө буй ертөнцөд илүү хурдан зохицож чадна. хэрвээ бид хүмүүсээр багаа бүрдүүлсэн бол хүмүүсээ яаж идэвхижүүлэх, яаж удирдах гэсэн асуудал үгүй болно. Баг буруу бол чиглэл хичнээн зөв байсан ч амжилтанд хүрч чадахгүй. Агуу санаа агуу хүмүүсгүй бол бүтэлгүй болдогтой адил.
Бизнесийн бодит ололт амжилтад хамтаараа оролцох ба тус тусдаа ажил хэргээ хариуцдаг ажилчин хүмүүс юм. Эд хөрөнгө өндрөөр үнэлэгдэх байгууллагын зохион байгуулалтын удирдлага ба менежменттэй/удирдлага/ уялдаатай байх стратегийн хэлбэр болох HRM хүний нөөцийн удирдлагийн хэлбэр юм. Байгууллага нь хүмүүсээ удирдан хамарсан үйл явцаар илэрхийлэгдэх ба “Боловсон хүчний удирдлага” ихэвчилэн хүний нөөцийн HR илэрхийлэгдэх ба Хүний нөөцийн менежмент ба удирдлагын нөхцөл байдлын хэсэг юм. Хялбар жишээ авья, хэрэгцээ шаардлагыг хангах organizational ба тэдний хийсэн ажил хэрэгт тохирсон үнэлэмж цалин хөлс төлөх, дэмжлэг үзүүлэх ба тэднийг ажилд авах багтаамж хөгжилтэй байх ба HRM нь хүмүүсийг ажилууллах арга хэлбэр юм. HRM ын үүрэг нь тодорхой хэрэгжүүлэх арга замтай ба HRM стратег арга зам нь гол хэсэг юм. Гүйцэтгэх байгууллагад HR үйл явцаар ажилчдыг авах үйл ажиллагаар эзэмшиж ажиллах ба ажилчдыг сонгох сонголтын бодлогуудтай байх ба сахилга батын журам горимууд түүнийг хүлээн зөвшөөрөх бодлогууд HR-ын төлөвлөгөө мэдлэг боловсролын зэрэг хэрэгтэй байх HRM нь эдгээр тохирсон хүмүүсийг хэвийн ажилуулах ажил хэрэгийн стратегаар зохион байгууллагдаг байна. Хэсгийн хэвийн ажиллагаа HRM тодорхой хэсгийг хэрэгжүүлэх ба төлөвлөгөө нь HRM стратегийн арга замаар хэрэгжинэ. HRM стратегийн хүчин зүйл дараах хэсгээс бүрдэнэ.
- Компаний стратег,арга зам HRM аргын хооронд уялдаа холбооны утга учир нь “Хамгийн шилдэг арга”ба Шилдэг нь байх гэсэн утга учиртай байх юм./Хүний нөөцийн менементийн,удирдлага/ HRM илэрхийлэл нь хүний нөөцийн менежмент тохиролцоо бодитой зорилго шаардлагыг хангасан боловсон хүчин байх журамын дагуу хатуу чанга хийж хэрэгжүүлэх ба, зорилго organizational зөв зохистой зорилгодоо хүрнэ. Жишээ авч үзэхэд, Компани нь 5жилийн хугацаатай авто машин нь борлуулалт 10% өсөх аргыг худалдааны нарын төлөвлөгөө аргатай байна. HRM аргын дагуу 10%хүрэхийн тулд боловсон хүчин удирдлага нь дэмжиж өгөх хэрэгтэй. HRM үүрэг бодитой зорилгодоо хүрэх ба бодлого нь дэвшилтэй байх HR төлөвлөгтэй байх ба шагнал урамшууллын хэлбэртэй байна.
- Компаний стратегийн хөгжил менежмент/удирдлага/ ахлагч нь шилдэг байх ба HR –ын хооронд хамтран ажиллах ба хамтран ажиллана. Organization-ын компаниуд нь бодитой зохион байгуулсан байна. HR онолын үүднээс одоо оролцогч нь бодитойгоор ахлах ёстой. Байгууллагын боловсон хүчин нь үйлчилгээг хангаж өгөх ба сайныг хийж бүтээх бодиттой байна. Байгууллагын боловсон хүчин нь ажил үйлчилгээний хувьд чухал амжилттай байх ба чухал хэрэгтэй хүн нь байна. Тиймээс байгууллагын зохион бүтцийн хэсэг нь хэвийн ажиллагаатай байх талаас HR дагуу харж авч үзнэ.
- Ажилтанд үнэлгээ өгөх хяналт шалгалтыг тогтмол хийнэ. Өөрөөр хэлбэл хатуу чанга байх ба хүний хүчин зүйл хэрэгтэй юу HR Стратегийн хэрэгжилт нь арга нь үргэлж хэрэгтэй байна уу? Ажилчид хүмүүсийг хатуу чанга ажиллуулах нь үйлдвэрийн хүчин соёл юм.HR стратиг нь хэвийн үйл ажиллагаатай байх ба HRM нь хүмүүсээ хувиарласан байна. Компани стратег нь үйл ажиллагаа нь баггүй ашиг орлого олж авах HRM уялдаатай байх ба болгоомтой байна. Хэвийн ажиллагаатай стратегийн арга барилыг баримтлах ба HR удирдалгын хүмүүс баттай байх, Хэвийн арга барилтай хэсгийг ярих ба энэ нь дотоод удирдалга хэсэг байна.
Бизнесийн дадлага Хүний нөөцийн удирдлагын үйл явц өөр хүнийг хамран татан оруулах юм. Хамтдаа тэд зорилгодоо хүрэхээ төлөвлөсөн байна.Энэ үйл явц нь HR салбарт явуулсан байх ба өөр өөр салбарт менежер гүйцэтгэнэ явуулах зорилтдоо хүрч чаддаг байх хэрэгтэй.Компаний ашиг тус нь эдийн засгийн хэсэгт нилээн ач холбогдолтой хэсгийг тэдэнд ханган нийлүүлдэг байна.
- Ажиллах хүч хүний нөөц
- Ажилд авах (Сонголт нь онцгой биеэ даасан байх)
- Индугцийн чиг хандлаг ба онцгой байна
- Ур чадварын менежмент ба удирдлага
- Сургалт бэлтгэлийн байдал
- Боловсон хүчний удирдлага
- Нөхөн төлөх хөлс цалин хөлс
- Удирдлагын цаг хугацаа
- Аялал удирдлагын менежмент (HRM санхүү бүртгэлийг няглан үздэг)
- Цалингийн цэс (HRM нь даалган нягтлан бодох хэсэгт шилжүүлдэг)
- Ажилтны ашиг тус
- Боловсон хүний үнэлэлт цалин
- Гүйцэтгэлийн үнэлгээ
- Хөдөлмөрийн харилцаа
Онол HRM-ын дадлага зохион байгуулалтад хөрөнгө оруулах HRM салбарын судалгаа шинжилгээ юм. Үр өгөөжтэй ба чанарыг сайжруулах, бүтээмж нь илүү өндөр дээд байх ба чадамж түвшин шат өндөр байх, ажил таслах ба ажилчин шинээр авах нь бага байх ёстой ба, Ажилтан албан хаагч нь чин үнэнч байх, гүйцэтгэл зохион байгуулалт HRM дадлага хоёр нь хоорондоо холбоотой байна. Сүүлийн 20 жил онцгойлон үүндээр ажиллан хэрэгжүүлж ирсэн. SHRM эсвэл HRM стратегийн үүднээс ажил бүлгийн хэсэгт оролцдог. (нөөц бааз төрх) хамгийн шилдэг хүч чадалтай нь байна. Шидлэг дадлага онолтой байх: Ажиглалтын дүнд олж авсан ажил бүтээл хэсгийн гурван хэсэг дотор SHRM байна. Хамгийн шилдэг санаа төсөл нь: HRM гүйцэтгэл нь хамгийн сайн зохион байгууллалт, үр дагвартай байна. Шилдэг дадлага туршлагатай байх HRM үйл явцын хэсэг нь ,Өндрөөр үнэлэнэ. Эхний хүн дээр жишээ авч үзэхэд ашиг орлого олж чадах өрсөлдөх давуу чадалтай дадлага туршлагтай байна. Энэ салбар хэсэгтээ чадалтай нэрд гарсан хүн байх. Дифференциал албан тушаалын зэрэг гүйцэтгэл байдлаар цалин хөлсийг үнэлдэг. Багаа өөрөө удирддаг байх мэдээлэл тооцоог хамтран гаргах сургалт бэлтгэл өргөн хүрээтэй явуулах ажил байдлын аюулгүй байдал зэргийг багтаасан дадлага туршлагтай байна. Сурлага дүн үнэлгээ өндөр байх ба эсвэл шилдэг дадлагжигч аль нэгийг хангасан байна. Шилдэг дадлагжигч зэргийг харьцуулан авч үзэх ба сав баглаа боодол зэрэг гэх юм дээр харьцуулан харж авч үзнэ. HRMын гүйцэтгэлийг сайжруулах ба үүний дагуу дадлага туршлага нь чигэлсэн байна. Гадаадын зах зээл бизнесийн стратег бодлого HR бодлогын дагуу хүмүүс нь хэрэгжүүлдэг. Энэ чиглэл онолын дагуу нэгдэнэ. HRM-ын үүрэг үйл ажиллагаа 4салбарт тодорхойлогддог Dave Ulrich хөгжил ба HRM үүрэгээр тодорхойлогдоно.
- Бизнесс стратегийн түнш
- Өөрчлөлт төлөөлөгч
- Ажилтан мастер
- Захиргааны шинжээч
Онцлогийг багтаах
- Зохион байгууллалтын удирдлага
- Боловсон хүчинг удирдах газар
- Ажиллах хүчний удирдлаг
- Аж үйлдвэрийн удирдлага